ถ้ำเขาหลวง

ถ้ำเขาหลวง อีกหนึ่งสถานที่ท่องเที่ยวเก่าแก่ของ ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปที่สวยงาม และไฮไลท์จะอยู่ตรงที่มีช่องกว้างอยู่ภายในถ้ำที่แสงอาทิตย์สามารถส่องเข้ามากระทบกับแนวหินเลยทำให้เกิดภาพความสวยงาม

ถ้ำเขาหลวง ตั้งอยู่บนเขาหลวง มีหินงอกหินย้อยสวยงาม ภายในมีปล่องที่แสงอาทิตย์สามารถส่องเข้ามาภายในถ้ำได้ทำให้สวยงามยิ่งขึ้น ถ้ำเขาหลวงถือเป็นถ้ำใหญ่และสำคัญที่สุดในเมืองเพชร  อีกชื่อเรียกนึง ซึ่งเป็นที่นิยมกันในท้องถิ่นจะเรียกกันว่า ถ้ำวิมานจักรี ซึ่งเป็นชื่อที่ชาวบ้านในท้องถิ่นเชื่อกันว่า ขุนชาญใช้จักร อดีตเจ้าเมืองเพชรบุรี นั้น เป็นผู้ขอพระราชทานนามนี้ จากพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 แต่ก็ยังไม่มีหลักฐานยืนยัน ว่าเป็นจริงหรือไม่

จังหวัดเพชรบุรีนอกจากเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่บ่งบอกเรื่องราวมาเป็นมาต่าง ๆ มากมาย อันสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนเพชรบุรีตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันแล้วยังมีศาสนสถานสำคัญ ๆ เช่น วัดวาอาราม โดยเฉพาะวัดถ้ำที่สร้างอยู่บนภูเขาน้อยใหญ่ทั่วจังหวัดเพชรบุรี ภูเขาลูกเล็ก ๆ ที่มีความสูงเพียง 92 เมตร คือสถานที่ตั้งของถ้ำเขาหลวงที่ไม่เพียงมีความสวยงามในยามต้องแสงแดดที่สาดส่องเข้ามากระทบผนังถ้ำภายในที่เต็มไปด้วยหินงอกหินย้อยเท่านั้น หากยังมีความเป็นมายาวนานตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 อันเป็นจุดเริ่มต้น ที่ทำให้สถานที่แห่งนี้เป็นที่รู้จักมากขึ้น ด้วยสายพระเนตรถึงความงามภายในถ้ำ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้โปรดฯ ให้สร้างบันไดคอนกรีตยาว 10 เมตรทอดตัวตั้งแต่เชิงเขาไปสู่เบื้องล่างของถ้ำและโปรดฯ ให้บูรณะ พระพุทธรูปโบราณที่ประดิษฐานอยู่ภายในถ้ำนี้มาอย่างยาวนานและสันนิษฐานว่า พระพุทธรูปโบราณเหล่านี้น่าจะมาจากนักจาริกแสวงบุญที่นำพระมาจากสถานที่ต่าง ๆ แล้วมาประดิษฐานไว้ที่นี่ครั้นในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้ทรงมีพระราชประสงค์สร้างอาราม ขึ้นภายใน ถ้ำ
เขาหลวงเพื่อแถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระชนก โดยโปรดฯ ให้สร้างพระพุทธรูปเพิ่มเติมและหนึ่งในนั้นมี การประทับตราประจำรัชกาลที่ 1-5 ไว้ที่ฐานพระ ปัจจุบันถ้ำเขาหลวงได้รับการบูรณะและพัฒนาเพื่ออำนวยความสะดวกแก่นักท่องเที่ยวพร้อมกับมีการจัดวิทยากรคอยบรรยายสำหรับหมู่คณะที่สนใจ

ถ้ำจะแบ่งพื้นที่โดยหลักๆ เป็น 3 ห้องคือ ห้องแรก มีพระพุทธบาทจำลอง มีหินที่เกิดจากน้ำหยดลงมาเป็นรูปเหมือนเต่า ในห้องนี้จะมีหินงอก หินย้อยที่สวยงามมาก ต่อมาเป็น ห้องที่ 2 จะมีพระพุทธรูปเรียงรายรอบห้อง มีปล่องให้แสงสว่างเข้ามาพื้นถ้ำ นอกจากสวยแล้วยังให้ความสว่าง และที่สำคัญคือ มีพระพุทธไสยาสน์องค์ และ หลวงพ่อโต ที่เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์

ภายในถ้ำทุกห้อง จะมีหินงอกหินย้อย และมีอากาศเย็นสบายไม่อับชื้น ถ้ำเขาหลวง มีนักท่องเที่ยวมากันนานนับร้อยปีแล้ว มีบันทึกของชาวยุโรปและภาพปรากฏในงานพิมพ์ของอังรี มูโอ นักธรรมชาติวิทยาชาวฝรั่งเศส ที่เดินทางมายังไทย ลาว กัมพูชาแล้วกลับไปตีพิมพ์ไว้เมื่อปี พ.ศ.2407 และแม้แต่ สุนทรภู่ก็ได้เคยมาเที่ยวและเล่าไว้ในนิราศเมืองเพชร